Rozwiązanie Obozu Wielkiej Polski

Podstawą prawną likwidacji Obozu Wielkiej Polski było zarządzenie ministra spraw wewnętrznych, w którym nakazywano władzom administracji rozwiązanie wszystkich jednostek organizacyjnych OWP istniejących jeszcze na terenach poszczególnych województw. Zarządzenie wydano na podstawie art. 16 prawa o stowarzyszeniach z 27 października 1932 r. (Dz.U. nr 94, poz. 808) i motywowano tym, że działalność OWP stanęła w wyraźnym konflikcie z kodeksem karnym i władzami państwowymi. Decyzję wydano po głośnych wystąpieniach OWP na terenach województw lwowskiego, krakowskiego, białostockiego. Rozwiązanie OWP w całym kraju poprzedziły decyzje zakazujące działalności OWP w poszczególnych województwach. Były one wydawane od 1932 r., a pierwszą w tej sprawie decyzję wydały władze administracyjne województwa pomorskiego. Działacze OWP odwoływali się od decyzji tłumacząc, że są członkami organizacji politycznej, a nie stowarzyszenia. Obóz Wielkiej Polski został powołany 4 grudnia 1926 r. w Poznaniu z inicjatywy członków stronnictw prawicowych. Na czele OWP stała Wielka Rada (19 osób), której prezesem był Roman Dmowski. Kraj został podzielony na dzielnice, województwa i powiaty z mianowanymi oboźnymi. Siedzibą Wydziału Wykonawczego OWP była Warszawa. Celem organizacji było połączenie pozaparlamentarnych sił antysanacyjnych i propagowanie budowy państwa narodowego oraz wyznaniowego z dominującym Kościołem katolickim. Z czasem OWP stał się bardzo silną organizacją polityczną przejawiającą dużą aktywność. Bardzo często jednak polegała ona na organizowaniu licznych brutalnych wystąpień antyżydowskich i łamaniu prawa. Działalność Obozu nie znalazła zwolenników w innym środowisku poza endeckim. Rozwiązanie OWP nastąpiło w okresie wzmacniania władzy rządowej i przygotowywania nowej konstytucji. Młodzi członkowie rozwiązanego Obozu Wielkiej Polski zasilili Stronnictwo Narodowe, w którym stworzono Sekcję Młodych. W Poznaniu i w Warszawie powołano Związek Młodych Narodowców i Obóz Narodowo-Radykalny. WL

Fotografia: starcie członków OWP i policji w Kaliszu w 1932 r., Narodowe Archiwum Cyfrowe, CC-BY-NC.